Praten over roken

Het lijkt vaak of pubers geen advies nodig hebben van hun ouders. Maar het heeft zeker zin om met je kind te praten over (niet) roken. Hoe en wanneer praat je met je kind over (niet gaan) roken? En wat als je zelf rookt?

Praten over roken

Hoeveel jongeren roken?

In 2023 heeft 27 procent van de 12- t/m 25-jarigen in het afgelopen jaar gerookt. 18% rookt al maandelijks sigaretten. Roken neemt snel toe met de leeftijd. Onder 12-14-jarigen rookt 5,5% maandelijks. Bij 22-25-jarigen is dat al 36%. Onder de jongeren die afgelopen maand hebben gerookt, gebruikt 39% ook elke maand een e-sigaret. Hoe jonger pubers beginnen met roken, hoe vaker ze blijven roken. Maar liefst 88% van alle volwassen rokers is hiermee begonnen voor het achttiende jaar. Hoe meer en hoe langer iemand heeft gerookt, hoe groter de kans op gezondheidsklachten.

Waarom roken jongeren?

Als jongeren roken, zijn ze vaak begonnen uit nieuwsgierigheid, om erbij te horen of zich een houding te geven. Ook beginnen jongeren met roken doordat ze ouders of vrienden zien roken. Jongeren denken vaak dat zij niet snel verslaafd zullen raken aan roken, maar dat is niet waar. Nicotine is heel erg verslavend. Hoe jonger kinderen beginnen met roken, hoe moeilijker het wordt om ermee te stoppen als ze ouder zijn.

Rook je zelf?

Rokende ouders vinden het vaak lastig om tegen hun kinderen te zeggen dat ze niet mogen roken. Maar als je zelf rookt, kun je aangeven dat je niet wilt dat je kind gaat roken. Je kunt vertellen over je eigen ervaringen en aangeven hoe moeilijk het is om weer te stoppen met roken. Kinderen doen vaak ouders en vrienden na. Daarom is het natuurlijk beter om te stoppen met roken. Als dat niet lukt, probeer dan in elk geval niet te roken als je kind het kan zien of in de buurt is. Laat ook geen volle asbakken in huis staan of pakjes sigaretten rondslingeren. Wanneer je rookt in de buurt van je kind, ademt je kind ook de schadelijke rook in. Meeroken is bijna net zo schadelijk als zelf roken. Meerokende kinderen hebben vaak meer last van hun luchtwegen (verkouden, minder goede longfunctie, astma) en vaker middenoorontsteking. Je kunt voorkomen dat je kind meerookt door niet te roken waar je kind bij is, dus niet in huis en in de auto. Een raam openzetten of de afzuigkap aanzetten helpt niet genoeg om de rook van je kind weg te houden. Ook buiten is meeroken mogelijk. Je kunt ervan uitgaan dat wanneer je de rook kunt ruiken, het schadelijk is.

Hoe praat je met je kind over roken?

De manier waarop je over roken praat, is belangrijker dan hoe vaak je dat doet.
  • Zorg dat de sfeer prettig blijft in het gesprek. Geef je kind ook de ruimte om zijn of haar eigen verhaal te vertellen. Je kind kan bijvoorbeeld denken dat het stoer is om te roken. Probeer dit duidelijk te krijgen en praat hierover.
  • Praat met je kind over de risico's van roken. Leg uit dat je wilt dat je kind gezond blijft. Een streng verbod werkt vaak niet bij roken, maar een duidelijke boodschap wél: leg uit waarom je niet wilt dat je kind gaat roken.
  • Leg uit dat roken verslavend is en dat het moeilijk is om ermee te stoppen.
  • Reken samen eens uit hoeveel roken kost en wat je kind allemaal van dat geld kan doen.
  • De wettelijke leeftijdsgrens voor het kopen van sigaretten is 18 jaar. Dit is zo omdat sigaretten schadelijk zijn. Je kunt dit ook vertellen.
  • Sommige ouders maken een niet-rokenafspraak met hun kind. Het kind krijgt dan een beloning als het voor een bepaalde leeftijd niet gerookt heeft. Uit onderzoek weten we dat praten met je kind en regels stellen beter werkt dan een niet-rokenafspraak.

Wanneer beginnen over niet roken?

Uit onderzoek blijkt dat pubers minder snel gaan roken als ze weten hoe hun ouders over roken denken. Leg daarom op tijd uit waarom je niet wilt dat je kind gaat roken. Veel kinderen weten niet goed hoe hun ouders over roken denken. Op de basisschool vinden kinderen roken vaak nog vies. Dat kan veranderen wanneer ze naar de middelbare school gaan. Ze zien oudere leerlingen roken en vinden dat stoer. Of een klasgenoot biedt ze een sigaret of een vape aan om het eens te proberen. Experimenteren is spannend voor een puber. Het beste moment voor een eerste gesprek over roken is dus voordat je kind naar de brugklas gaat.

Regels over roken

Je kind heeft het meest aan duidelijkheid en daar horen regels bij. Een puber heeft grenzen nodig. Je kunt bijvoorbeeld afspreken dat er in huis niet gerookt wordt, ook niet door bezoek. Geef hierbij zelf het goede voorbeeld. Je kind weet dan hoe jij over roken denkt en zal roken daardoor minder snel als normaal gaan zien. Meer informatie en tips over praten met je kind over roken vind je op de website Rokeninfo.nl. en op Helderopvoeden.nl.