Nepnieuws: hoe help je je kind het verschil te zien?

Je kind groeit op in een wereld waarin informatie overal is. Op sociale media zoals Snapchat, TikTok of YouTube zien ze dagelijks een stortvloed aan berichten. En niet alles wat je kind ziet of hoort, klopt. Hoe leer je je kind echt van nep te onderscheiden? Daarover lees je meer in dit blog.

Wat is nepnieuws eigenlijk?

Nepnieuws is informatie die expres onjuist of misleidend is. Het komt voor in alle soorten en maten. Denk aan een filmpje op TikTok waarin wordt beweerd dat een beroemdheid is overleden, terwijl dat niet zo is, of een reel die je wil laten geloven dat een bepaalde politieke partij ‘alles voor je achterhoudt’, zonder onderbouwing. Vaak zijn dit halve waarheden of compleet verzonnen feiten, die je op overtuigende wijze op het verkeerde been zetten.

Maar ook eenzijdige informatie van populaire influencers vallen onder nepnieuws. Daarin wordt bijvoorbeeld gezegd dat ‘echte mannen’ geen emoties tonen, of dat je huid eruit moet zien als een gladgetrokken filter. Misleidende informatie die, zeker wanneer je kind in de puberteit is, behoorlijk schadelijk kan zijn.

Zo help je je kind kritisch te denken

Kinderen hoeven heus niet wantrouwig naar alles te kijken, maar een beetje gezonde twijfel is wel fijn. Begin daarom vooral met samen praten. Vraag bijvoorbeeld eens wat je kind zoal tegenkomt op sociale media of in filmpjes. Je hoeft niet te oordelen, maar toon interesse. Wie heeft dat filmpje gemaakt, denk je? Waarom zou iemand dat delen? Klopt dat wel?

Vergelijk het met een spelletje: klopt dit of is het nep? Laat je kind ontdekken hoe je een bron kunt checken. Is het een bekende nieuwssite of een vage website zonder naam? Ziet het eruit alsof iemand iets wil verkopen of is het bangmakerij? Als je kind leert om zichzelf die vragen te stellen, is dat al een grote stap.

Als je samen iets tegenkomt dat niet klopt, lach er dan om of zoek samen uit hoe het zit. Zo wordt het iets leuks om samen te ontdekken, in plaats van iets dat je moet ‘leren’.

Benut de nieuwsgierigheid van je kind

Kinderen zijn nieuwsgierig van aard, en dat komt in dit geval goed uit. Gebruik die nieuwsgierigheid om samen de wereld van nieuws en nepnieuws te verkennen. Laat bijvoorbeeld zien dat nieuws van betrouwbare bronnen vaak te controleren is: meerdere websites schrijven erover, en de bron wordt genoemd. Nepnieuws is vaak sensationeel, een beetje te mooi of te schokkend om waar te zijn – en dat is het dan ook meestal niet.

Blijf in gesprek

Je hoeft je kind niet alles te leren in één keer. Het belangrijkste is dat je het gesprek openhoudt. Vraag af en toe wat je kind online heeft gezien, zonder meteen in te grijpen. Geef zelf ook toe als je ergens ingetrapt bent. Zo laat je zien dat iedereen fouten maakt en dat het belangrijk is om te controleren of iets waar is of niet.

Wil je samen oefenen of meer leren over nepnieuws? Op Mediawijsheid.nl vind je tips, uitleg en handige tools om met je kind aan de slag te gaan. Want hoe eerder kinderen leren om kritisch te denken, hoe beter ze zich staande houden in een wereld vol informatie.